Werken met je eigen beperkingen

Leren omgaan met onverwacht gedrag

Inclusief werken is vreselijk moeilijk. 
‘Je wordt voorgesteld aan een nieuwe collega. Hij draait zich om en je kijkt recht in een gezicht waarin een oog ontbreekt.’
Twee emoties schieten vlak na elkaar door je heen: eerst de schrik, onmiddellijk gevolgd door schaamte over die schrikreactie. Je probeert zo ‘normaal’ mogelijk te reageren en je schrikreactie te verbergen. Maar dat verbergen van je primaire reactie is als het vegen in een vlek: het maakt het alleen maar erger. Natuurlijk besef jij je dat de ander merkt dat je geschrokken bent en dat je nu doet alsof er niets aan de hand is. Je voelt je steeds ongemakkelijker en zoekt een mogelijkheid om te situatie te ontvluchten. Je mompelt iets over een dringende afspraak en weg ben je. Dit maakt inclusief werken vreselijk moeilijk.

Iedereen heeft een gebruiksaanwijzing

Waar vroeger mensen die afweken van het normale zo veel mogelijk werden weggestopt, maken veel organisaties nu serieus werk van inclusiviteit. We worden ontvangen door een blinde receptionist, op de helpdesk zit iemand met een tulband, in een project moeten we samenwerken met een autist, en in de politiek moeten we onderhandelen met een president met een persoonlijkheidsstoornis. Mensen die er anders uitzien, andere gewoontes hebben, mensen met lichamelijke of psychische beperkingen, mensen met een gebruiksaanwijzing. We komen ze ook tegen als klant of als we boodschappen doen, of gewoon, op straat. Dat schept nogal eens ongemakkelijke situaties zoals hierboven beschreven.

Mensen voelen zich van nature het meest op hun gemak met mensen die op henzelf lijken. Ons reptielenbrein is geprogrammeerd om het onbekende te vrezen en vreemde situaties uit de weg te gaan. Dat zorgt soms voor een primaire reactie die we niet prettig vinden. Immers, we hebben een beeld van onszelf als tolerant en ruimdenkend, zonder vooroordelen. Toch schrikken we als we in een donker steegje twee donkere jongens tegenkomen.  En schamen ons vervolgens voor die reactie.

De primaire reactie hebben we niet in de hand. Die zit in ons DNA, in ons reptielenbrein. Deze reactie is direct, vanuit het onderbewustzijn. Alleen door regelmatige confrontatie met het ‘onbekende’ wordt het bekend en zal de primaire reactie verdwijnen.

Inclusief werken is vreselijk moeilijk: de workshop

In deze workshop gaan we aan de slag met die tweede reactie: de schaamte, het wrijven in de vlek, het maskeren van wat er gebeurt. Deze tweede reactie is namelijk aangeleerd: het is onze opvoeding die ons geleerd heeft dat we niet mogen staren. Het zijn onze morele overtuigingen die deze tweede reactie sturen. En met die morele overtuigingen is niets mis.

Maar het verbergen, het maskeren is geen productieve strategie. Het zorgt juist voor meer ongemak. Want wat we krampachtig proberen te maskeren komt er via de poriën weer uit. Op een pijnlijke en voor iedereen kwetsende wijze.

Deze workshop gaat er van uit dat we iets pas kunnen veranderen als we het eerst accepteren. Erkennen in plaats van ontkennen, mildheid in plaats van zelfveroordeling.

We laten deelnemers ervaren hoe ze vanuit deze mildheid, effectief kunnen reageren en contact kunnen maken met het onbekende.

Samen met Ellen Kok van Phoenix re-integratie heb ik  deze workshop ontwikkeld. Je leert hoe je primaire gedrag op anderen averechts kan werken. We maken je bewust dat gedrag alles bepalend is voor het succes van Inclusiviteit! Leer met elkaar werken. Je kunt elkaar niet ontlopen!

Ellen is ervaringsdeskundige. Ze is blind en kent het gedrag van haar omgeving vanuit drie zichtpunten: de medewerker met een beperking, de jobcoach die mensen helpt met een beperking en dat van leidinggevende. Zij vertelt hoe gedrag overkomt en hoe je dit gedrag op een betere en productievere manier kunt inzetten.

Nieuwsgierig naar jezelf?

Als je nieuwsgierig bent naar jezelf, en naar je automatisch reflexgedrag dan is deze workshop een goed begin. Het zal je helpen om mensen met een beperking of met een andere achtergrond op een andere, verbindende en effectievere manier te benaderen. Want… inclusief werken is vreslijk moeilijk.

Scroll to Top